nobelboeken.nl

Kinderen van de Staat. Jeugdzorg in ademnood

Hélène van Beek (1964 -2022) is onderzoeksjournalist. Zij werkt(e) onder meer voor dagblad Trouw en voor Zembla en ‘Witteman Ontdekt’ (VARA-tv). Van 2010 tot op heden maakte zij reportages voor Argos (onderzoeksjournalistiek VPRO-radio). Daarvoor was zij achttien jaar verslaggever voor dagblad De Gelderlander. Van Beek studeerde nieuwste geschiedenis en persgeschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ze volgde daarna de postdoctorale opleiding journalistiek voor academici. Hélène van Beek is lid van de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ).

Hélène overleed eind december 2022 na een ziekbed en nog vol met plannen voor ene volgende uitgave.

De wereld van jeugdzorg staat in brand. Het is chaos. Kinderen en ook ouders zijn de slachtoffers. Er zijn wachtlijsten voor ongeveer alle soorten van jeugdzorg; hulp bij opvoedproblemen, bij leerproblemen, of bij autisme. Maar ook bij zeer ernstige psychiatrische aandoeningen als eetstoornissen of suïcidaliteit. Jaarlijks zijn er zo’n 46.000 kinderen uit huis geplaatst en zitten er soms tot 3.000 kinderen in een gesloten instelling. Kinderen die uit huis zijn geplaatst worden Kinderen van de Staat, maar voldoende toezicht van de staat ontbreekt. Kinderen worden toevertrouwd aan voogden en aan commerciële organisaties, waar gemotiveerde medewerkers op de vloer vaak overwerkt zijn. Marktwerking richt zich op omzet en concurrerende partijen drukken elkaar uit de markt ten koste van de kwaliteit van de jeugdzorg. Aanbestedende wethouders van gemeenten geven jeugdzorg in handen van private organisaties. Financiële structuren van die op winst beluste bedrijven zijn niet transparant.

Nederland is kampioen uit huis plaatsen. Kinderen komen hier meer dan in welk ander land, in pleeggezinnen of instellingen terecht. Vaak ook in gesloten instellingen voor jeugdzorg, de zogeheten JeugdzorgPlus. Ze gaan achter tralies. Er is geweld, van personeel richting kinderen en agressie tussen de jongeren onderling. Kinderen belanden er, onder het mom van veiligheid, veelvuldig in de isoleercel. Naakt met alleen een mensonterende ‘scheurjurk’ aan. Kinderen van de Staat beschrijft ook hoe alle kinderen die in pleeggezinnen en in -gesloten- instellingen terechtkomen, vervolgens levenslang zijn getraumatiseerd.

De auteur werkte drie jaar aan Kinderen van de Staat. Ze interviewde vele jongeren en hun ouders, werknemers en deskundigen uit de jeugdzorg, alsmede jeugdrechtadvocaten. Ze raadpleegde alle actuele onderzoeken en literatuur. En ze haalde geheime informatie naar boven over een omstreden aanbesteding voor gesloten jeugdzorg. Een actueel zwartboek met sociale en politieke gevolgen.

Judith de Leeuw

Judith de Leeuw (1995), als straatartiest opererend onder de naam JDL Street Art, is de maker van dit kolossale kunstwerk op canvas in Heerlen, en gaf het als titel Kind van de Staat. Zelf was ze slachtoffer van een falende jeugdzorg in diverse tehuizen. Het kunstwerk dat Judith voor Kinderen van de Staat maakte, een gepijnigd meisje op een doek van 5,5 bij 8,5 meter, werd in New York bekroond; het is uitgeroepen tot een van de tien meest kunstzinnige street art-werken ter wereld. Fotografe Carla van Puttelaar bracht dit scheppende werk in beeld.